Հակոբ Սիրունին հետմահու ընտրվեց Ռումինական Ակադեմիայի անդամ

16 նոյեմբերի, 2012

Ռումինական Ակադեմիան ս/թ նոյեմբերի 15-ի իր ընդհանուր ժողովում Ակադեմիայի հետմահու անդամի կոչում շնորհեց նշանավոր պատմաբան, արեւելագետ եւ հայագետ Հակոբ Սիրունուն:

Երիտասարդ տարիներին Կ. Պոլսի գրական-հասարակական կյանքի խոստումնալից գործիչ, Դանիել Վարուժանի հետ «Նավասարդ» տարեգրքի համահրատարակիչ Հակոբ Ջոլոյան Սիրունին (1890-1973թթ.), փրկվելով եղեռնից, 1922թ. ի վեր ապաստանում է Ռումինիայում, ուր նշանավոր ռումին պատմաբան Նիկոլաե Յորգայի հովանավորությամբ ծավալում է գիտական-ստեղծագործական լայն գործունեություն` այդ երկրում սկիզբ դնելով արեւելագիտության եւ հայագիտության ճյուղերին: Բազմակողմանի հետաքրքրությունների տեր գործիչը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից անմիջապես հետո, մեղադրվելով ազգայնական գաղափարների համար, 1945թ. աքսորվում է Սիբիր, որտեղից տասը տարի հետո վերադառնալով Ռումինիա, կրկին նվիրվում է գիտությանը եւ հասարակական գործունեությանը:
Վերջին տարիներին ռումինական գիտական եւ հասարակական շրջանակներում աճել է հետաքրքրությունը Հակոբ Սիրունու հանդեպ: Ռումինական ակադեմիական շրջանակներում եւ մամուլում քննարկվում էր նշանավոր գիտնականի վաստակի հետմահու պատշաճ գնահատման հարցը: Ռումինահայոց միությունը, եկեղեցին եւ Հայաստանի դեսպանությունը նույնպես հետեւողական ջանքեր են գործադրում այս ուղղությամբ:

Հատկապես ծավալուն գործ է կատարել ռումինահայ գրող, հրապարակախոս եւ լրագրող Վարդան Առաքելյանը, ով անցյալ տարի հրատարակեց „Սիրունի. Մի հալածյալի ոդիսականը” ուսումնասիրությունը/Vartan Arachelian, Siruni-Odiseea unui proscris, Editura Niculescu, Bucuresti, 2011, 256 էջ, նրա իսկ նախաբանով լույս տեսավ նաեւ „Հակոբ Ջոլոյան Սիրունի. Հայ գիտնականի աշխատանքը Ռումինիայում” բիբլիոգրաֆիական հատորը /Munca unui savant armean in Romania. Hagop Djololian Siruni, Buciresti 2008, 448 էջ:

Վարդան Առաքելյանը մանրակրկիտ հետազոտություն է կատարել ռումինական պետական արխիվներում, Ռումինիայի ԱԳՆ, ինչպես նաեւ Սեկուրիտատեի արխիվներում ու այլ հանրային եւ մասնավոր հավաքածուներում`պարզելու համար Սիրունի մարդու, ազգային նվիրյալ գործչի եւ հմուտ գիտնականի բարդ ուղին:

Դեսպան Համլետ Գասպարյանի կարծիքով, վերջին հետազոտությունները, ինչպես նաեւ Հակոբ Սիրունու թողած գիտական ժառանգության ու հարուստ արխիվային փաստաթղթերի ուսումնասիրությունը կնպաստեն Ռումինիայում հայագիտության վերածննդին, որի հիմնադիրներից է եղել նշանավոր գիտնականը:

Նշենք, որ մեկուկեսդարյա պատմություն ունեցող Ռումինական Ակադեմիայի անդամ են եղել մի շարք ռումինահայեր, որոնց մեջ` գրականագետ եւ տեսաբան Կարապետ Իբրաիլեանուն/Garabed Ibraileanu (1871-1936), տնտեսագիտական մտքի մեծերից Վիրջիլ Մաջարուն/Virgil Madgearu (1887-1940), մեծ մտածող, մաթեմատիկոս, կրթական համակարգի բարեփոխիչ Սպիրու Հարեթը/Spiru Haret (1851-1912), աշխարհահռչակ գերոնտոլոգ Աննա Ասլանը/Ana Aslan (1897-1988):

ՀՀ ԱԳՆ
պաշտոնական կայք

Երկքաղաքացիություն

Էլեկտրոնային վիզա

Արտոնագրի ձևեր